Z dniem 7 listopada 2019 r. wejdzie w życie znowelizowany przepis art. 4772 § 2 kodeksu postępowania cywilnego dotyczący możliwości nałożenia przez Sąd w wyroku kończącym postępowanie w I instancji, obowiązku dalszego zatrudnienia pracownika aż do czasu prawomocnego zakończenia sprawy. Wprowadzane zmiany stanowią pokłosie uchwalenia ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2019.1469) stanowiącej największą nowelizację przepisów procedury cywilnej od 2012 r.
Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 4772 § 2 kpc, Sąd w wyroku kończącym postępowanie w I instancji mógł, na wniosek pracownika, nałożyć na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia do czasu prawomocnego zakończenia sprawy jedynie w wypadku uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne. Warunkiem zastosowania regulacji z art. 4772 § 2 kpc było więc wydanie wyroku przez Sąd I instancji przed upływem okresy wypowiedzenia, wynoszącym maksymalnie 3 miesiące (art. 36 § 1 pkt. 3 kodeksu pracy), co w praktyce zdarzało się niezwykle rzadko – średni czas rozpoznania sprawy z zakresu prawa pracy w I instancji, zgodnie z danymi wskazanymi przez Ministerstwo Sprawiedliwości w informacji o działalności sądów powszechnych już w 2017 r. wynosił 9,5 miesiąca. W dużych miastach, gdzie terminy rozpraw wyznaczane są co 3-4 miesiące, okres ten może ulec znacznemu wydłużeniu. Przy sprawie zawiłej, wielowątkowej i skomplikowanej dowodowo, zastosowanie powyższego przepisu nie było właściwie możliwe, w konsekwencji czego, nawet jeśli pracownik wygrał sprawę w I instancji, na pracodawcę nie mógł być nałożony obowiązek natychmiastowego zatrudnienia pracownika.
Biorąc pod uwagę powyższe, przepis ten był w zasadzie przepisem martwym. Ożywieniu tejże regulacji ma służyć wprowadzana zmiana, w myśl których Sąd I instancji w razie wydania wyroku przywracającego pracownika do pracy, będzie władny, na wniosek pracownika, nałożyć na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudniania pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Wprowadzona regulacja premiuje pracowników, którzy po dniu 7 listopada 2019 r., w razie wydania wyroku przywracającego do pracy, zyskują uprawnienie szybszego powrotu do pracy nawet po upływie okresu wypowiedzenia. Pracodawca zobowiązany jest w takiej sytuacji do przyjęcia i dopuszczenia pracownika do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy.
W praktyce jednak przepis ten może budzić wiele wątpliwości. Ustawodawca nie wymienia bowiem jakichkolwiek kryteriów, którymi powinien kierować się Sąd, nakładając na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia sprawy. Wydaje się, że ustawodawca, umożliwiając Sądowi nałożenie na pracodawcę obowiązku przywrócenia pracownika do pracy, miał na myśli przypadki oczywistego naruszenia przez pracodawców przepisów o wypowiadaniu umów o pracę. Wydaje się również, że Sądy pracy będą korzystać z nowych przepisów z dużą dozą ostrożności, w szczególności w razie podniesienia przez pracodawcę stosownych zarzutów zmierzających do wykazania niecelowości przywrócenia pracownika do pracy np. na skutek dużego konfliktu lub też uzasadnionej utraty zaufania. Na ocenę nowego przepisu w dużej mierze będzie miał wpływ sposób, w jaki Sądy będą korzystały z nowych przepisów.
AUTOR: Marcin Wasilewski