- Odpowiednie przygotowanie i przeprowadzenie zadania w formule partnerstwa publiczno-prywatnego wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy prawniczej i ekonomicznej
- Co prawda od czasu ostatniej noweli ustawy o PPP rząd podejmuje szereg inicjatyw, których głównym celem jest wsparcie potencjalnych partnerów publicznych, zarówno na etapie opracowywania projektu, jak i jego realizacji
- Jednak często ta pomoc ma charakter ogólny, stąd rozwiązanie kwestii specyficznych dla danego projektu wymaga – w dobrze pojętym interesie sektora publicznego i prywatnego – skorzystania z profesjonalnego doradztwa
Podejmując każde wyzwanie najpierw trzeba mieć dobrą strategię jego realizacji, opartą zwłaszcza na analizie wszystkich ryzyk i trudności, z jakimi trzeba będzie się zmierzyć. Nie inaczej jest w przypadku partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP). Aby w ogóle najefektywniej wykorzystać tę formułę realizacji zadań publicznych, niezbędne jest przeprowadzenie szeregu analiz, mających na celu ocenę jej opłacalności i możliwości zastosowania w danym przypadku – zwłaszcza w zestawieniu z tradycyjnymi zamówieniami publicznymi. Następnie jednym z najważniejszych czynników przesądzających o sukcesie PPP jest właściwie przygotowanie i przeprowadzenie zarówno procesu wyboru partnera prywatnego, jak i odpowiednie skonstruowanie umowy – łączącej sektor publiczny z prywatnym nie raz na kilkadziesiąt lat. Stąd tak ważne jest skorzystanie z odpowiedniego doradztwa, właściwie na każdym etapie przygotowania i realizacji partnerstwa publiczno-prywatnego.
Rząd oferuje pomoc – zwłaszcza dla tych, którzy nie mają doświadczenia
Po ostatniej dużej nowelizacji ustawy o PPP w ramach Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju powołano specjalne struktury zajmujące się świadczeniem pomocy dla wszystkich podmiotów publicznych zainteresowanych partnerstwem publiczno-prywatnym. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, każdy potencjalny partner publiczny może zwrócić się do ministerstwa z wnioskiem o wyrażenie opinii w sprawie zasadności realizacji danego zadania właśnie w tej formule.
Aby skorzystać z takiej formy pomocy konieczne jest złożenie stosownego wniosku oraz dołączenie do niego analiz przeprowadzonych przez samego zainteresowanego – zwłaszcza dotyczących uwarunkowań prawnych, technicznych, podatkowych, czy rynkowych realizacji danej inwestycji w ramach PPP. Warto zaznaczyć, że minister nie może odmówić wydania takiej opinii, co z kolei daje pewność wnioskującej jednostce, że otrzyma odpowiedź na nurtujące ją wątpliwości. Poza tym – w przypadku zaaprobowania przez oceniającego przedstawionej koncepcji – opinia ministerstwa może stanowić swoisty certyfikat bezpieczeństwa, zwłaszcza dla tych, którzy po raz pierwszy korzystają z partnerstwa i co jasne nie mają tej dziedzinie doświadczenia.
Równie pomocne może okazać się korzystanie z zaleceń dotyczących PPP publikowanych przez różnego rodzaju agendy rządowe oraz dokumentacji wzorcowej. Oczywiście są to bezcenne źródła, pozwalające przede wszystkim na ocenę, w jaki sposób inni partnerzy publiczni rozwiązali pojawiające się problemy. Jednak należy pamiętać, że każda z tych form pomocy przy realizacji PPP ma jedynie charakter ogólny, stąd często jest po prostu niewystarczająca – zwłaszcza w przypadku realizacji skomplikowanych projektów.
Jednak często pomoc rządu nie wystarcza
Dlatego warto, zarówno na etapie wstępnych badań, jak i przygotowania projektu i jego realizacji korzystać z profesjonalnego doradztwa w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego. Przede wszystkim posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie będą w stanie właściwie przeprowadzić wszystkie analizy niezbędne do określenia opłacalności wykonania danego zadania właśnie w formule PPP. Wymaga to przeprowadzenia szerokich analiz prawnych i faktycznych, przede wszystkim prowadzonych pod kątem możliwości efektywnej realizacji i eksploatacji danego projektu we współpracy z parterem prywatnym. Poza tym – w przypadku pozytywnej weryfikacji – zgromadzone materiały pozwalają na odpowiednie przeprowadzenie procedury wyboru partnera prywatnego.
Najczęściej następuje ona w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, co z kolei oznacza, że już w specyfikacji istotnych warunków zamówienia podmiot publiczny musi zawrzeć wszystkie wymagania niezbędne do właściwego wykorzystania PPP. To zaś oznacza, że już na tym etapie trzeba bardzo precyzyjnie wiedzieć co i w jaki sposób podmiot publiczny chce osiągnąć. Pominięcie w kryteriach konkursu, nawet z pozoru błahych wymagań, często prowadzi do wyboru partnera prywatnego, który po prostu nie jest w stanie sprostać stawianym mu zadaniom. Niestety może to prowadzić do fiaska przedsięwzięcia, czy też wygenerowania przez nie zupełnie niepotrzebnych kosztów.
Także realizacja PPP pod wieloma względami nie jest zadaniem łatwym. Wymaga ona od stron umowy zarówno odpowiedniego zaangażowania, jak i specyficznej wiedzy prawniczej, dotyczącej np. podatkowych aspektów realizacji zadania, jego wpływu na zadłużenie partnera prywatnego, czy też możliwości optymalizacji kosztów eksploatacyjnych. Skorzystanie z pomocy eksperta ma tym etapie pozwala przede wszystkim uniknąć błędów, których skutkiem może być utrata opłacalności wykorzystania partnerstwa publiczno-prywatnego – i to zarówno dla podmiotu publicznego, jak i współpracującego z nim przedsiębiorcy.