Na stronie internetowej Rzecznika Praw Obywatelskich opublikowano jego wystąpienie skierowane 27 lutego br. do Ministra Inwestycji i Rozwoju. Rzecznik zwraca w nim uwagę na niebezpieczeństwo obciążenia spłatą zadłużenia spółdzielni mieszkaniowej jej członków, a nawet podmioty tylko wynajmujące lokale spółdzielni. RPO – nawiasem mówiąc po raz kolejny – zwraca uwagę na problem dopuszczania przez orzecznictwo przekształcenia hipotek ustanowionych na nieruchomościach spółdzielni mieszkaniowych w hipoteki łączne na nieruchomościach, które – w toku likwidacji, czy upadłości spółdzielni, a także wszczęcia wobec niej postępowania egzekucyjnego – z mocy prawa zmieniły status prawny ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo odrębnej własności. Rzeczywiście w obecnym stanie prawnym kwestia dopuszczalności tego typu operacji nie została wprost uregulowana, a przepisy w tej materii są wysoce niejednoznaczne.
W związku z tym Rzecznik Praw Obywatelskich chce, aby Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju przygotowało projekt noweli odpowiednich ustaw, aby jednoznacznie przesądzić, czy np. w przypadku upadłości spółdzielni przyznać pierwszeństwo prawom byłych spółdzielców stających się z mocy prawa właścicielami odrębnych obciążonych hipotecznie nieruchomości, czy też wierzycieli hipotecznych. Co prawda RPO nie proponuje żadnych konkretnych rozwiązań, jednak wnosi o uchwalenie takich przepisów, które uniemożliwiłby przerzucanie odpowiedzialności za długi spółdzielni na jej członków, czy wynajmujących jej lokale. Jednak z drugiej strony takie rozwiązanie może znacząco zmniejszyć szanse wierzycieli na zaspokojenie swoich roszczeń – a to z kolei jest sprzeczne z podstawowymi założeniami likwidacji, czy upadłości. W każdym razie obecna sytuacja normatywna powoduje, że wszyscy członkowie spółdzielni powinni żywo interesować się jej bieżącą kondycja finansową oraz polityką inwestycyjną, gdyż potencjalnie mogą stanąć przed koniecznością spłaty jej zadłużenia.